Matumba amthupi, omwe amadziwikanso kuti zikwama zamunthu kapena zikwama zakufa, ndi mtundu wa chidebe chosinthika, chosindikizidwa chomwe chimapangidwa kuti chisunge matupi a anthu omwalira. Kugwiritsiridwa ntchito kwa matumba a thupi ndi gawo lofunika kwambiri la kayendetsedwe ka masoka ndi ntchito zowonongeka. Zotsatirazi ndi mbiri yachidule ya thumba la thupi.
Magwero a chikwama cha thupi amatha kuyambika kumayambiriro kwa zaka za zana la 20. Panthawi ya nkhondo yoyamba ya padziko lonse, asilikali amene anaphedwa pankhondoyo nthawi zambiri ankawakulunga m’mabulangete kapena phula n’kuwanyamula m’mabokosi amatabwa. Njira yonyamulira akufayo sinali yaukhondo komanso yopanda ntchito, chifukwa idatenga malo ambiri ndikuwonjezera kulemera kwa zida zankhondo zomwe zidalemetsa kale.
M’zaka za m’ma 1940, gulu lankhondo la ku United States linayamba kupanga njira zogwirira ntchito zotsalira za asilikali omwalira. Matumba oyambirira anali opangidwa ndi mphira ndipo ankagwiritsidwa ntchito kunyamula mabwinja a asilikali omwe anaphedwa akugwira ntchito. Matumbawa anapangidwa kuti asamalowe madzi, asalowe mpweya, komanso asavutike kunyamula.
Panthawi ya nkhondo ya ku Korea m'zaka za m'ma 1950, matumba a thupi anayamba kugwiritsidwa ntchito kwambiri. Asitikali aku US adalamula matumba opitilira 50,000 kuti agwiritsidwe ntchito kunyamula mabwinja a asitikali omwe adaphedwa kunkhondo. Imeneyi inali nthawi yoyamba kuti matumba a thupi agwiritsidwe ntchito kwambiri pazochitika zankhondo.
M'zaka za m'ma 1960, kugwiritsa ntchito zikwama za thupi kunakhala kofala kwambiri m'zochitika zangozi za anthu wamba. Chifukwa cha kukwera kwa maulendo apandege ndi kuchuluka kwa ngozi zandege, kufunikira kwa zikwama zonyamula mabwinja a anthu ovulala kunayamba kukulirakulira. Zikwama zathupi zinkagwiritsidwanso ntchito kunyamula mabwinja a anthu amene anamwalira pa masoka achilengedwe, monga zivomezi ndi mphepo zamkuntho.
M’zaka za m’ma 1980, matumba a thupi anayamba kugwiritsidwa ntchito kwambiri m’zachipatala. Zipatala zinayamba kugwiritsa ntchito zikwama za thupi ngati njira yonyamulira odwala omwe anamwalira kuchokera kuchipatala kupita nawo ku malo osungiramo mitembo. Kugwiritsa ntchito matumba amthupi mwanjira imeneyi kunathandiza kuchepetsa kuopsa kwa matenda komanso kunapangitsa kuti ogwira ntchito m'chipatala asamavutike kusamalira zotsalira za odwala omwe anamwalira.
Masiku ano, matumba a thupi amagwiritsidwa ntchito m'malo osiyanasiyana, kuphatikizapo zochitika zowonongeka, zipatala, nyumba zamaliro, ndi kufufuza kwazamalamulo. Nthawi zambiri amapangidwa ndi pulasitiki yolemera kwambiri ndipo amabwera mumitundu yosiyanasiyana komanso masitayilo osiyanasiyana kuti agwirizane ndi mitundu yosiyanasiyana ya matupi komanso zosowa zamagalimoto.
Pomaliza, thumba la thupi liri ndi mbiri yaifupi koma yofunikira pakusamalira wakufayo. Kuyambira pachiyambi chake chochepa ngati thumba la rabara lomwe limagwiritsidwa ntchito kunyamula asilikali ophedwa akugwira ntchito, lakhala chida chofunikira pazochitika zadzidzidzi, zipatala, ndi kufufuza kwazamalamulo. Kugwiritsiridwa ntchito kwake kwapangitsa kuti zitheke kusamalira zotsalira za wakufayo mwaukhondo komanso mogwira mtima, kuthandizira kuteteza thanzi ndi chitetezo cha omwe akukhudzidwa ndi kusamalira ndi kunyamula wakufayo.
Nthawi yotumiza: Apr-25-2024